Urząd miasta w Radomiu

Pałac Sandomierski

W 1816 roku, wyznaczono Radom na nową stolicę Województwa Sandomierskiego. Wiązało się to z budową gmachu, który miał pomieścić wysoką liczbę urzędników. Pod budowę wyznaczono plac przy przedmieściu lubelskim. Projekt opracował Antonio Corazzi w 1822 roku, który zatwierdził generał Józef Zajączek, namiestnik Królestwa Polskiego. Budynek postawiono w latach 1825 – 1827, kierownikiem robót został Grzegorz Bielski, a projektu pilnował młody architekt Stefan Baliński – uczeń Corazziego. Obiekt wpisano do rejestru zabytków pod nr 199/A/83 z dnia 14.04.1983 r. 

Budynek był siedzibą władz Województwa Sandomierskiego do 1837 roku, następnie guberni sandomierskiej do 1844 oraz guberni radomskiej do 1915 roku. Podczas odzyskania niepodległości przez Polskę, Radom zdegradowano do roli miasta na prawach powiatu, a gmach stał się siedziba starostwa powiatowego. W czasie II Wojny Światowej Radom odzyskał miano ośrodka regionalnego jako siedziba władz. W latach 1938 – 1942 dobudowano skrzydło od strony północnej. 

Po zakończeniu II Wojny Światowej, Radom ponownie utracił status siedziby władz regionalnych. W gmachu ulokowano prezydium miejskiej oraz powiatowej Rady Narodowej.  W latach 1975 – 1998 budynek stał się siedzibą władz Województwa Radomskiego. Od 1998 roku w gamach mieści się Urząd Miasta oraz biura mazowieckich instytucji wojewódzkich.  

Klasycystyczny gmach projektu Corazziego wykazuję się pałacowym charakterem. Dwupiętrowy budynek składa się z prostokątnej części frontowej oraz dwóch skrzydeł bocznych, między którymi znajduje się dzieciniec. Rozłożystą i horyzontalną elewacje frontowa zdobią trzy ryzality. Parter w całości ozdobiono boniowaniem, a piętra oddzielają gzymsy. Ryzalit środkowy ozdobiony został czterokolumnowym portykiem toskańskim zakończony trójkątnym tympanonem z godłem Polski. Dwa boczne ryzality ozdobione są wnękami z pojedynczymi kolumnami, zakończone murkami attykowymi.  

Okna oraz drzwi balkonowe piętra pierwszego ozdobione są obramowaniem złożonym z profilowanej opaski oraz poziomego naczółka. Natomiast okna piętra drugiego ozdobiono samą opaską. Budynek pierwotnie dwutraktowy z wejściami z ryzalitach bocznych. W okresie okupacji niemieckiej przebudowany na jednotraktowy z wejściem głównym w ryzalicie środkowym. 

Przebudowa Pałacu Sandomierskiego w czasie okupacji dotyczyła uzupełnienia Gmachu Corazziego o dodatkowe skrzydła oraz nowy front od strony północnej. Nowe budynki wzniesiono w stylu faszystowskiego modernizmu. Nie zrealizowano do końca wszystkich zaplanowanych założeń urbanistycznych.